PORTUGALSKIE POŻEGNANIE



UM ADEUS PORTUGUÊS | A PORTUGUESE GOODBYE



reż. João Botelho, Portugalia, 1985, 83’
dir.  João Botelho, Portugal, 1985, 83’


Bilety | Tickets | Bilhetes


Warszawa,  Kino Muranów
21 czerwca— 20:00

Bilety | Buy Tickets


Łódź,  Narodowe Centrum Kultury Filmowej
7 czerwca— 19:30

Bilety | Buy Tickets


Katowice, Kino Światowid
05 kwietnia— 20:15

Bilety | Buy Tickets




Wyrazisty artystycznie głos potępiający portugalską wojnę kolonialną. João Botelho pokazuje jej bezsens i cichy dramat za pomocą historii rodziny, która straciła w Angoli syna, męża i brata. Reżyser podbija kontrast, dzieląc akcję na dwie części: pokazany w czerni i bieli afrykański las, gdzie w 1973 roku samotny oddział Portugalczyków walczy z niewidzialnym wrogiem oraz kolorową Lizbonę z lat 80., w której kilka dni spędzają rodzice żołnierza, spotykając się ze swoim drugim synem i wdową po pierwszym. Kipiące witalnością, miasto zdaje się pozostawać w opozycji do pogrążonych w dziwnym letargu bohaterów. Żałobny majestat roztapia się w słońcu, ale smutek przenika każdą komórkę powojennego świata. 

Botelho, wielbiciel teatru, twórca adaptacji portugalskiej literatury, z wielką uwagą kształtuje przestrzeń kadru, zapraszając na plan architektów i malarzy. Zarówno choreografia ruchu postaci, jak i kompozycja poszczególnych ujęć, nosi na sobie ciężar artefaktu, który możemy podziwiać bez pośpiechu. Część scen została nakręcona w mieszkaniu reżysera z widokiem na charakterystyczne palmy, które powrócą w jego filmie Três Palmeiras (1994).


An artistically expressive voice-over condemning the Portuguese colonial war. João Botelho shows its senselessness and quiet drama through the story of a family who lost a son, husband and brother in Angola. The director heightens the contrast by dividing the action between the African forest, shown in black and white, where a lone squad of Portuguese soldiers fights an invisible enemy in 1973, and the colourful Lisbon of the 1980s, where the soldier's parents spend a few days. The mournful majesty melts in the sun, but sadness pervades every cell of the post-war world.


Uma voz-off que questiona a guerra colonial portuguesa. João Botelho mostra a respectiva falta de sentido e o drama silencioso pela história de uma família que perdeu um filho, um marido e um irmão em Angola. O realizador exacerba o contraste ao dividir a acção entre a selva africana, a preto e branco, onde um esquadrão solitário de soldados portugueses combate um inimigo invisível em 1973, e a Lisboa colorida dos anos 80, onde os pais do soldado passam alguns dias. A majestade lúgubre derrete-se ao sol, mas a tristeza impregna todas as células do mundo do pós-guerra.




Stopka | Credits | Ficha técnica


reżyser | director | realizador
João Botelho

scenariusz | screenplay | argumento
João Botelho, Leonor Pinhão

zdjęcia | cinematography | direção de fotografia 
Acácio de Almeida

montaż | editing | montagem
Leonor Guterres, Ana Luísa Guimarães, João Botelho

muzyka | music | música
Olivier Messiaen
obsada | cast | atores
Isabel de Castro, Ruy Furtado, Maria Cabral, Fernando Heitor, Luís Lucas, Diogo Dória, Cristina Hauser, Henrique Viana

producent | producer | produtor
João Botelho

produkcja | production | produção
Produções OFF, Fundação Calouste Gulbenkian, Instituto Português de Cinema

nagrody | awards | prémios
MFF w Berlinie 1986 – OCIC Promotional Award (Forum of New Cinema) 





João Botelho

Urodzony w 1949 roku reżyser i scenarzysta, legenda portugalskiego kina. Jego debiutem był dramat Conversa Acabada (1981), pokazywany w sekcji Piętnastka Reżyserów w Cannes. Następnie nakręcił Portugalskie pożegnanie (1985) oraz Ciężkie czasy (1988), adaptację powieści Charlesa Dickensa osadzoną w portugalskich realiach, nagrodzoną FIPRESCI w Wenecji. Botelho adaptował też twórczość Almeidy Garretta w Kim jesteś? (2000), nagrodzonym w Wenecji, Diderota w Fataliście (2005), Agustina Bessa-Luísa w A Corte do Norte (2008) i Pessoi w Filme do Desassossego (2010). Jego Os Maias… (2014), inspirowany klasyczną powieścią Eça de Queirósa, stał się najchętniej oglądanym w kraju filmem portugalskim. Wyreżyserował O Cinema, Manoel de Oliveira e Eu (2016), list miłosny do portugalskiego mistrza, a dwa lata później – dramat historyczny Peregrinação (2018). W ciągu 50-letniej kariery jego filmy były regularnie pokazywane na festiwalach w Cannes, Wenecji i Berlinie, gdzie otrzymał liczne nagrody. W 2020 zekranizował Rok śmierci Ricarda Reisa noblisty José Saramago. Najnowszy film, O Jovem Cunhal (2022), opowiada o młodości rewolucjonisty Álvaro Cunhala.






Wybrana filmografia | Selected filmography | Filmografia

1981 - Conversa Acabada | The Other One
1985 - Portugalskie pożegnanie | Um Adeus Português | A Portuguese Goodbye
1988 - Ciężkie czasy | Tempos Difíceis | Hard Times
1994 - Três Palmeiras | Three Palm Trees
2000 - Kim jesteś? | Quem És Tu? | Who Are You?
2005 - Fatalista | O Fatalista | The Fatalist
2008 - A Corte do Norte | The Northern Land
2010 - Filme do Desassossego | Disquiet
2014 - Os Maias…
2016 - O Cinema, Manoel de Oliveira e Eu | Cinema, Manoel de Oliveira and Me
2020 - O Ano da Morte de Ricardo Reis | The Year of the Death of Ricardo Reis
2022 - O Jovem Cunhal | Young Mr. Cunhal